Μπορεί άραγε ένας ποταμός να αποτελέσει την αφορμή για την πραγματοποίηση ενός δίτροχου εναλλακτικού ταξιδιού; Κατηγορηματικά ναι! Η αρχή έγινε το 2019, όταν –με συνεπιβάτη τον γιό μου Γιώργο– ταξίδεψα κατά μήκος του Δούναβη, του δεύτερου μεγαλύτερου σε μήκος ποταμού της Ευρώπης (2.872 χλμ.). Το γεγονός ότι ο Δούναβης είναι ο μοναδικός ποταμός στον κόσμο που διαρρέει τέσσερεις πρωτεύουσες κρατών (Βιέννη, Μπρατισλάβα, Βουδαπέστη και Βελιγράδι) αποτέλεσε το βασικό στοιχείο που ενέπνευσε το συγκεκριμένο ταξίδι.
Τρία χρόνια μετά, σειρά είχε ο Βόλγας, ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της Ευρώπης (3.530 χλμ.), να μου χάρισε την εμπειρία ενός ανατρεπτικού οδοιπορικού στη γεωγραφική καρδιά της Ρωσίας. Με αφετηρία την ρωσική πόλη Astrakhan (στο Δέλτα του Βόλγα), επτά παραποτάμιες πόλεις (Astrakhan, Volgograd, Saratov, Samara, Kazan, Nizhny Novgorod, Yaroslavl) θα φιλοξενούσαν την πορεία του υδάτινου οδοιπορικού “VOLGA ROUTE” προς τις πηγές του Βόλγα. Και φυσικά, για να προσεγγίσω την πόλη–αφετηρία του μεγαλύτερου ευρωπαικού ποταμού, θα έπρεπε πρωτίστως να διασχίσω την Τουρκία και την Γεωργία.
Με την αποβίβασή μου στην Τουρκία (μέσω των δύο ακτοπλοικών συνδέσεων Πειραιάς–Χίο & Χίο–Τσεσμέ), το “VOLGA ROUTE” ξεκίνησε. Με την πυξίδα στραμμένη ανατολικά, η διήμερη οδική αποστολή της πράσινης BMW F 850 GS στη τουρκική επικράτεια περιελάμβανε ένα γρήγορο πέρασμα από τις πόλεις Cesme, Ankara, Samsun, Trabzon και Hope. Με μόλις δυο αστικές διανυκτερεύσεις (Ankara, Samsun) και περίπου 1.600 χλμ. καταγεγραμμένα στο κοντέρ της μοτοσυκλέτας, αποχαιρέτησα την Τουρκία του Εύξεινου Πόντου και πέρασα κατόπιν τα παραθαλάσσια σύνορα της ελκυστικής Γεωργίας.
Η ΚΟΜΨΟΤΑΤΗ ΤΙΦΛΙΔΑ
Για δυο τροχαίες παραβάσεις που είχα πραγματοποιήσει στην Γεωργία το 2019, υποχρεώθηκα στα γεωργιανά σύνορα (Batumi) να πληρώσω 90 Ευρώ –αλλιώς, σφραγίδα εισόδου στο διαβατήριό μου δεν έμπαινε! Εναλλακτική λύση δεν υπήρχε και τελικά τα ακούμπησα! Έτσι, φτωχότερος κατά 90 Ευρώ, ξεκίνησα το γεωργιανό κομμάτι του “VOLGA ROUTE”. Αυτό κι αν ήταν καλωσόρισμα!
Στη παραθαλάσσια πόλη Batumi, την πόλη της Μήδειας και των Αργοναυτών (απείχε μόλις 16 χλμ. από τα σύνορα), πραγματοποίησα μια σύντομη στάση για καφέ και ανασυγκρότηση. Κι αφού άφησα την αλμύρα του Εύξεινου Πόντου να χαιδέψει για αρκετή ώρα το πρόσωπό μου, φόρεσα το κράνος και συνέχισα την πορεία μου με προορισμό την πρωτεύουσα Τιφλίδα.
Στη διαδρομή Batumi–Tbilisi (406 χλμ.) ταλαιπωρήθηκα αρκετά, τόσο από τα πάμπολλα έργα κατασκευής του οδικού άξονα, όσο κι από την άκρως επικίνδυνη συμπεριφορά των Γεωργιανών οδηγών. Τελικά κατάφερα να αντικρίσω την πρωτεύουσα Τιφλίδα μετά από 7 ώρες εξοντωτικής οδήγησης.
Κτισμένη στην στενή κοιλάδα του ποταμού Mtkvari, κυριολεκτικά στο σταυροδρόμι της Ευρώπης με την Ασία, η Τιφλίδα (Tbilisi) είναι η πρωτεύουσα –και το μεγαλύτερο αστικό κέντρο– της Γεωργίας, μια χώρα που πολιτισμικά ανήκει στον ευρωπαϊκό χώρο. Χάρη στην όμορφη ευρω–ασιατική αρχιτεκτονική, τις παραδοσιακές ανατολίτικες αγορές, τις πάμπολλες γεωργιανού ρυθμού εκκλησίες, τις μοντέρνες γέφυρες και στα ατμοσφαιρικά cafe της, η κομψότατη Τιφλίδα δεν δυσκολεύτηκε διόλου να με αποπλανήσει.
Τα ρώσικα σύνορα απείχαν περίπου 160 χλμ. βόρεια της Τιφλίδας. Την μετάβασή μου στην χώρα του Βόλγα ανέλαβε ο φημισμένος «Military Road», ένας ορεινός οδικός άξονας που ανηφορίζει στην επιβλητική οροσειρά του Καυκάσου σε υψόμετρο 2.379 μ. (στο πέρασμα Jvari Pass).
Το φυσικό σκηνικό της διαδρομής ήταν εκπληκτικό και δικαιολογημένα μονοπώλησε το ενδιαφέρον μου. Φτάνοντας ωστόσο στα ρωσο–γεωργιανά σύνορα, αντίκρισα πανικόβλητος μια ατελείωτη ουρά οχημάτων που ξεπερνούσα τα 3 χλμ., με τον χρόνο αναμονής για την ολοκλήρωση των συνοριακών διαδικασιών να φτάνει τις 7 ώρες! Η τύχη όμως ήταν με το μέρος μου. Ένα τρακάρισμα κοντά στα ρώσικα σύνορα έγινε η αιτία να ακινητοποιηθούν όλοι. Όλοι, εκτός από μένα, που κατάφερα να ξεγλιστρίσω ανάμεσα στα ακινητοποιημένα οχήματα και να φτάσω μόνος στα ρώσικα τελωνεία. Χρόνος ολοκλήρωσης των συνοριακών διαδικασιών; Μόλις μια ώρα! Αν έχεις τύχη διάβαινε…
ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ
Η πρωτεύουσα της Τσετσενίας Grozny (140 χλμ. βορειοανατολικά των συνόρων), προσφέρθηκε για την πρώτη διανυκτέρευσή μου επί ρώσικου εδάφους. Αν και μεγάλο τμήμα της Grozny είχε καταστραφεί από τις πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ Ρώσων και Τσετσένων αυτονομιστών (1990-2000), τριγυρνώντας στους δρόμους της τσετσένικης πρωτεύουσας με την μοτοσυκλέτα αντίκρισα μια σύγχρονη, νεότευκτη πόλη, στην οποία κυριαρχούσε το ισλαμικό στοιχείο. Πρωταρχική μεριμνά μου στην Grozny ήταν η αγορά συναλλάγματος (ρούβλια) από την επίσημη κρατική τράπεζα, αφού οι πιστωτικές–χρεωστικές κάρτες μου ήταν εκτός λειτουργίας εξαιτίας των κυρώσεις των Δυτικών χωρών στη Ρωσία.
Κι από την λαμπερή Grozny, πορεία κατόπιν προς την πόλη Astrakhan (480 χλμ.), διασχίζοντας ένα επίπεδο τοπίο ερήμου. Κτισμένη στο Δέλτα του Βόλγα, στο γεωγραφικό σημείο όπου ο μεγαλύτερος ποταμός της Ευρώπης χύνεται στην Κασπία Θάλασσα μετά από μια πορεία 3.650 χλμ., η Astrakhan σηματοδότησε και επίσημα την απαρχή του υδάτινου οδοιπορικού “VOLGA ROUTE”.
Στην Astrakhan, ο Τιμούρ και η Νατάσα, ένα ζευγάρι ντόπιων μοτοσυκλετιστών, έγιναν οι οικοδεσπότες και ξεναγοί μου. Μαζί επισκεφθήκαμε το σημαντικότερο αξιοθέατο της πόλης τους (Astrakhan Kremlin), περπατήσαμε στο κεντρικό παραποτάμιο πεζόδρομο, δειπνήσαμε με θαλασσινά εδέσματα σε κεντρικό εστιατόριο της πόλης και μου παραχώρησαν το παιδικό δωμάτιο της κόρης τους για να κοιμηθώ! Ρώσικη μοτοσυκλετιστική αλληλεγγύη που μου έμεινε αξέχαστη.
Ακολουθώντας πιστά την κοίτη του Βόλγα (430 χλμ. βόρεια), η πράσινη BMW F 850 GS με οδήγησε κατόπιν στην πόλη Volgograd (πρώην Στάλινγκραντ), στην οποία διαδραματίστηκαν τραγικά πολεμικά γεγονότα στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Με τον Στάλιν να υπενθυμίζει στους ελεύθερους πολιορκημένους της πόλης πως «ο Βόλγας έχει μόνο μια όχθη», οι ηρωικοί υπερασπιστές του Στάλινγκράντ απέτρεψαν, μετά από 142 μέρες πολιορκίας, την άλωση της πόλης από τους Γερμανούς. Και μπορεί το Στάλινγκράντ να παρέμεινε τελικά σε ρωσικά χέρια, το τίμημα ωστόσο υπήρξε μεγάλο, καθώς 1.000.000 ανθρώπινες ζωές θυσιάστηκαν για την υπεράσπιση της πόλης.
Έναν ελάχιστο φόρο τιμής σε όλους εκείνους που θυσιάστηκαν στην προάσπιση του Στάλινγκράντ αντιπροσωπεύει το τεραστίων διαστάσεων άγαλμα The Motherland Calls που δέσποζε στην κορυφή του λόφου Mamayev, όπως και ένα παρακείμενο κυκλικό μνημείο, όπου έκαιγε η άσβεστη φλόγα των ηρώων. Επιπλέον, ιστορικά «αποτυπώματα» της ηρωικής εποποιίας αντίκρισα στο Πολεμικό Μουσείο της μάχης του Στάλινγκραντ και στη παρακείμενη μισογκρεμισμένη κατοικία του Λοχαγού Pavlova – το μοναδικό κτίσμα της πόλης που απέμεινε όρθιο. Εδώ στο Στάλινγκραντ, δίπλα στις όχθες του Βόλγα, βουβός και συγκλονισμένος βρέθηκα αντιμέτωπος με την Ιστορία και τα απομεινάρια της.
ΑΠΟ ΤΗΝ SARATOV ΣΤΗ SAMARA
Μετά το ιστορικό προσκύνημα στην πόλη των ηρώων, η BMW F 850 GS συνέχισε την προκαθορισμένη πορεία της κατά μήκος του Βόλγα. Μέσα στις δύο επόμενες μέρες, περίπου 950 χλμ. προστέθηκαν στα υδάτινα χιλιόμετρα του “VOLGA ROUTE”, με την τιμή της βενζίνης (92 & 95 οκτάνια) να κυμαίνεται στα 0.80 Euro/lt.
Οι πόλεις Saratov, Syzran και Samara δέχτηκαν την επίσκεψή μου, διευρύνοντας έτσι τον κύκλο γνωριμίας μου με τα παραποτάμια αστικά κέντρα του μεγάλου ρώσικου ποταμού. Όμως, η οδήγηση στους επαρχιακούς οδικούς άξονες που ένωναν τις συγκεκριμένες πόλεις αποδείχθηκε ένας εφιάλτης. Κυκλοφοριακά κορεσμένοι δρόμοι, άκρως επιθετική και απρόβλεπτη η συμπεριφορά των Ρώσων οδηγών, ενώ σε δύο περιπτώσεις αναγκάστηκα να βγω εκτός δρόμου για να αποφύγω την μετωπική σύγκρουση! Το μότο της διαδρομής: Ρώσος στο τιμόνι, ο Χάρος σε ζυγώνει!
Οι πόλεις Saratov και Samara που μού πρόσφεραν στέγη, είχαν θεμελιωθεί με μόλις 4 χρόνια διαφορά: η Samara ξεκίνησε την ζωή της το 1586 και η Saratov το 1590. Σημείο αναφοράς των δυο παραποτάμιων αστικών κέντρων αποτελούσαν οι πεζοδρομημένες περιοχές δίπλα στον Βόλγα. Τις απογευματινές και πρώτες βραδινές ώρες, οι παρόχθιοι πεζόδρομοι «πλημμύριζαν» από ντόπιους που αποζητούσαν την χαλάρωση και την ηρεμία σουλατσάροντας δίπλα στα ασάλευτα νερά του Βόλγα – μαζί τους κι εγώ!
Ήταν μια ζωντανή εικόνα–φιέστα της ρώσικης καθημερινότητας που τόσο μου άρεσε. Απ’ όλα είχε το πανηγύρι: καφές, μπύρα, φαγητό στο πόδι, πολύχρωμα παιχνίδια για τα παιδιά, υπαίθριους πωλητές, εμπνευσμένους μουσικούς, όμορφες Ρωσίδες…
Η ΟΜΟΡΦΟΤΕΡΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΒΟΛΓΑ
Τη σκυτάλη πήρε κατόπιν η αρχοντική Kazan. Πρωτεύουσα της Δημοκρατίας του Ταταρστάν, με καρτερούσε 520 χλμ. βορειότερα και μού έκλεψε την καρδιά! Γεμάτη από μοναδικά μνημεία Ιστορίας και πολιτισμού, η Kazan αποτελεί το λίκνο του πολιτισμού των Τατάρων και περιλαμβάνεται στην λίστα της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Η πολύχρωμη Kazan μετρά πάνω από μια χιλιετία ζωής και ανέκαθεν ήταν ένα πρότυπο ειρηνικής συμβίωσης Χριστιανών και Μουσουλμάνων. Απόδειξη αποτελεί άλλωστε το γεγονός πως στην Kazan (στο χώρο του συγκροτήματος Kazan Kremlin) ορθώνεται το γαλανόλευκο τζαμί Kul–Sharif, το μεγαλύτερο τζαμί της Γηραιάς ηπείρου – ανεγέρθηκε το 2005. Κτισμένος σ’ ένα λόφο με πανοραμική θέα τον Βόλγα, ο εκτεταμένος χώρος του Kazan Kremlin φιλοξενεί επίσης πίσω από τα τείχη του μερικά από τα σημαντικότερα θρησκευτικά, ιστορικά και κυβερνητικά αρχιτεκτονήματα της πολιτείας του Βόλγα. Το Kazan Kremlin αποτελεί την ιδανική αφετηρία για να ξεκινήσει κάποιος την επίσκεψή του εδώ στην κοιτίδα του ταταρικού πολιτισμού.
Στην Kazan παρέμεινα δυο ολόκληρες μέρες, χρονικό διάστημα που αποδείχθηκε αρκετά λίγο για να γνωρίσω σε βάθος τα καλαίσθητα μνημεία και την τοπική αρχιτεκτονική παράδοση της πόλης. Με επίκεντρο τον κεντρικό εμπορικό πεζόδρομο Ulitsa Profsoyuznaya και την αστική λίμνη Kaban Lake, ολοκλήρωσα εντέλει την επιδερμική γνωριμία μου με την Kazan, αποτυπώνοντας στα μύχια του μυαλού μου μοναδικές εικόνες και εμπειρίες της ομορφότερης πολιτείας του “VOLGA ROUTE”.
