Τον λόγο είχε τώρα η επιστροφή, από το Dakar στην Αθήνα! Σίγουρα, μεγάλο πλεονέκτημα αποτελούσε η γνώση της διαδρομής – ήξερα που να «πατήσω». Αυτό όμως δεν σήμαινε πως υπάρχουν πάντα τα απρόοπτα, οι ατυχίες ή οι λανθασμένες επιλογές. Όπως για παράδειγμα το πέρασμα των συνόρων της παραποτάμιας κωμόπολης Rosso, που αποδείχθηκε η χειρότερη επιλογή που θα μπορούσα να κάνω. Τρεις ώρες αφάνταστης ταλαιπωρίας στην μαυριτανική πλευρά, τεράστια οικονομική αφαίμαξη (150 Ευρώ) από τους διεκπεραιωτές των εγγράφων μου, απειλές και αδιαφορία από τα αρμόδια αστυνομικά όργανα. Σημαντική λεπτομέρεια: το λαμόγιο που συντόνιζε όλο το κόλπο ήταν ο υποδιοικητής των συνόρων. Ίσως, τα πιο διεφθαρμένα σύνορα της Αφρικής.
Στην Nouakchott έφτασα κατάκοπος λίγο πριν κοιμηθεί ο ήλιος και διανυκτέρευσα σ’ έναν υπαίθριο χώρο με παραδοσιακές σκηνές – ήταν μια αξέχαστη εμπειρία. Όμως, το επόμενο πρωινό που ξεκίνησα για τα σύνορα Μαυριτανίας-Μαρόκου, η ουρά στο μοναδικό πρατήριο της πρωτεύουσας που διέθετε βενζίνη ήταν ατελείωτη. Μετά από 1,5 ώρες αναμονής, κι αφού έζησα σκηνές ροκ (παραλίγο να πιαστώ στα χέρια με τους ντόπιους), τη λύση έδωσε η μαύρη αγορά με διπλάσια τιμή (2,6 Ευρώ/λτ)…
Ούτε οι ισχυροί άνεμοι, οι σκεπασμένοι –με άμμο– δρόμοι και ο υδράργυρος των 44 C δεν κατάφεραν να ανακόψουν την πορεία μου προς την συνοριακή πόρτα του Μαρόκου. Κι όταν ανακουφισμένος την διάβηκα, χάιδεψα το ντεπόζιτο της μαύρης DAYTONA ROCKSTAR 500 και την ευχαρίστησα που με στήριξε στα δύσκολα. Ο μαροκινός Νότος, σαν ομηρική σειρήνα με καλούσε να απαρνηθώ την παράκτια διαδρομή μου και να προχωρήσω σε μια εκτεταμένη εξερεύνησή του. Αδυνατώντας να αντισταθώ στο κάλεσμά του, στην παραλιακή πόλη Essaouira γύρισα τελικά την πλάτη στον ωκεανό και ξεκίνησα μια περιπλάνηση στην ενδοχώρα, με πρώτη στάση την πόλη Marrakech…
ΣΤΟ MARRAKECH & ΣΤΗΝ AIT BEN HADDOU
Στη δεκαετία του 1960–1970 η Marrakech ως η Μέκκα των ταξιδευτών ανά τον κόσμο. Εδώ, η κάθε εξερευνητική προσπάθειά μου είχε ως αφετηρία και τερματισμό την κεντρική πλατεία Djemma el Fna, όπου πλανόδιοι μικροπωλητές, γητευτές φιδιών, ζητιάνοι και παραδοσιακοί νερουλάδες αποτελούσαν το ετερόκλιτο ανθρώπινο συνονθύλευμα της αυλής των θαυμάτων της μαροκινής πόλης. Στη συντριπτική πλειοψηφία των οικοδομημάτων της Marrakech κυριαρχούσε ένα ιδιαίτερο φαιο–κόκκινο χρώμα. Οι κυριότερες αρχιτεκτονικές αραβο-βερβερίνικες μαρτυρίες του ένδοξου παρελθόντος της πόλης που δέχτηκαν την επίσκεψή μου ήταν το τζαμί Koutoubia, τα παλάτια el-Badi και De la Bahia, καθώς και οι ανθοστόλιστοι κήποι Menara.
Για να προσεγγίσω κατόπιν την τοποθεσία Ait Ben Haddou (190 χλμ. νότια της Marrakech), ήρθα αντιμέτωπος με την οροσειρά του Άτλαντα. Γυμνά γκρέμια, βαθυπράσινα φαράγγια και παραδοσιακοί πέτρινοι οικισμοί συνέθεταν την τραχιά εικόνα του Άτλαντα, ενώ στο ορεινό πέρασμα Col du Tichka (2.260) βίωσα την οδική «αποκορύφωσή» του. Ωστόσο, η παρουσία μου στην ορεινή κορμοστασιά του Άτλαντα συνοδεύτηκε παράλληλα κι από μια κάθετη διαφοροποίηση των τοπικών οικιστικών προτάσεων, καθώς δεκάδες παραδοσιακά οχυρωματικά χωριά, τα κασμπάχ, δεν άργησαν να κάνουν την εμφάνισή τους. Χαμηλές κατοικίες κτισμένες από ευτελή υλικά –κυρίως πλίνθους και λάσπη– με δαιδαλώδεις διαδρόμους και μικρές εσωτερικές αυλές αποτελούσαν τις ιδιότυπες κατασκευαστικές μορφές των κασμπάχ, τα οποία περιτριγυρισμένα επίσης από χαμηλά τείχη και πλαισιωμένα από πυργίσκους πρόσδιδαν την εικόνα ενός αρχαϊκού κάστρου.
Μετά την υπέρβαση του Άτλαντα, σιωπηλή μοναχικότητα και αποπνικτική ζέστη (40 C) συνιστούσαν τις οδικές παραμέτρους της δίτροχης πορείας μου, ενώ πέτρα και άμμο σε υπερβολικές δόσεις μονοπωλούσαν στην μεγαλύτερη έκταση της διαδρομής. Ήταν το καλωσόρισμα της ερήμου Σαχάρας. Αν και χρειάστηκε να υπομείνω τον άπλετο ιδρώτα που χαράκωνε αδιάκοπα το κορμί μου και τα σαδιστικά χάδια του αφρικάνικου ήλιου, για τουλάχιστον 2 ώρες περπάτησα, άγγιξα και θαύμασα τη χωμάτινη μαγεία του κασμπάχ Ait Ben Haddou, που παραπέμπει σε κάστρο-οικισμό βιβλικών εποχών. Έχοντας αποτελέσει το κινηματογραφικό σκηνικό πολλών ταινιών (όπως «Ο Ιησούς από την Ναζαρέτ», «Σόδομα και Γόμορρα» και «Ο Λόρενς της Αραβίας»), το κασμπάχ Ait Ben Haddou δικαίωσε απόλυτα τον τίτλο του πιο φημισμένου και αντιπροσωπευτικού κασμπάχ της χώρας.
Και φυσικά δεν μπορούσα να μην οδηγήσω στον πιο διάσημο δρόμο του Μαρόκου, την φιδίσια διαδρομή του φαραγγιού Dades (150 χλμ. ανατολικά της πόλης Ouarzazate). Με το χέρι στην καρδιά, ανακήρυξα τη συγκεκριμένη διαδρομή ως την πλέον θεαματική και μαγευτική του οδοιπορικού μου στον μαροκινό νότο.
ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΜΕΝΤΙΝΑ
Η παρουσία μου στο φαράγγι Dades σηματοδότησε την ολοκλήρωση του οδοιπορικού μου στον μαροκινό νότο. Ο χρόνος και ο δρόμος μ’ «έσπρωχναν» να κατευθυνθώ τώρα προς τα βορειοανατολικά χώρας, και συγκεκριμένα στην πόλη Fez. Μια στενή ασφάλτινη λωρίδα 580 χιλιομέτρων αποτέλεσε τον οδικό ομφάλιο λώρο ανάμεσα στο φαράγγι Dades και την πόλη Fez, ενώ η οροσειρά του Άτλαντα πρόσφερε και πάλι το τραχύ, γήινο κορμί της προκειμένου να διευκολυνθεί η μετάβασή μου στη Fez.
Φτάνοντας καταμεσήμερο στην Fez, ο υδράργυρος άγγιζε τους 41 C και η DAYTONA ROCKSTAR 500 «καμάρωνε» παράλληλα για τα 8.000 χλμ. που είχε διανύσει από την αρχή του ταξιδιού. Δίχως το παραμικρό πρόβλημα και χωρίς να έχει παρουσιάσει κανένα σημείο κόπωσης, η μαύρη μοτοσυκλέτα συνέχιζε ακάθεκτη (και κάτω από ομολογουμένως δύσκολες καιρικές συνθήκες) την οδική της αποστολή – να με οδηγήσει και πάλι πίσω στην Αθήνα!
Η Fez, που κατέχει τον τίτλο της πολιτισμικής πρωτεύουσας του Μαρόκου, με φιλοξένησε σ’ ένα ατμοσφαιρικό ξενώνα στην καρδιά της παλαιάς πόλης (μεντίνα). Περιφερόμενος ανάμεσα σ’ ένα αστείρευτο ανθρώπινο ποτάμι που ξεχυνόταν από παντού, η χαοτική μεντίνα μού αποκάλυψε μια γραφικότατη μεσαιωνική πόλη, της οποίας η πολεοδομική και αρχιτεκτονική προσωπικότητα ελάχιστα είχαν αλλοιωθεί από τον αδηφάγο χρόνο. Η ατμοσφαιρική Fez μού χάρισε μόλις μια από τις χίλιες νύχτες του αραβικού παραμυθιού.
Η αναζήτηση αρχαιολογικών μαρτυριών της προ–αραβικής περιόδου, με οδήγησε κατόπιν στην κοντινή αρχαία ρωμαϊκή πόλη Volubilis (80 χλμ. βόρεια της Fez). Τεράστια μνημειακά οικοδομήματα (η Αψίδα του Θριάμβου, η Βασιλική, το Κυβερνείο) πλαισιωμένα από πάμπολλες μισοκατεστρεμμένες κατοικίες, συνιστούσαν τον πολεοδομικό ιστό της αρχαίας πόλης, που πραγματικά με εντυπωσίασε. Η Volubilis φημίζεται παράλληλα για τα άριστα σωσμένα μωσαϊκά της, τα οποία κοσμούσαν τα δάπεδα πολλών κατοικιών της. Με θέματα παρμένα κατά το πλείστον από την ελληνική μυθολογία, τα μωσαϊκά του αρχαιολογικού χώρου της Volubilis αντιπροσωπεύουν τα τελειότερα ίσως δείγματα επί αφρικανικού εδάφους.
ΓΑΛΑΖΙΟ ΟΝΕΙΡΟ
Λίγο πριν το τέλος της δίτροχης εξερεύνησης του βορειοανατολικού Μαρόκου και της άφιξης στο λιμάνι της Tanger, η DAYTONA ROCKSTAR 500 έκανε μια τελευταία στάση στη γαλάζια πολιτεία Chefchaouen (110 χλμ. νότια της Tanger). Κτισμένη στην αγκαλιά μιας οικείας μεσογειακής χλωρίδας, η Chefchaouen «καμαρώνει» για την παλαιά πόλη της, που θεωρείται από τις ομορφότερες του Μαρόκου και προσελκύει πλήθος επισκεπτών αποκλειστικά και μόνο από το ιδιαίτερο χρώμα της. Περπατώντας αργόσυρτα στα όρια της παλαιάς πόλης της Chefchaouen, πλακόστρωτα ανηφορικά πεζοδρόμια, στενά σοκάκια, παραδοσιακές κατοικίες, μάντρες και μικρομάγαζα, όλα ήταν βαμμένα στο χρώμα του μεσογειακού ουρανού. Εδώ στην Chefchaouen αφέθηκα εκστασιασμένος σ’ ένα ονειρικό ταξίδι αισθήσεων, “βαμμένο” σε όλες τις αποχρώσεις του γαλάζιου…
Την παραμονή του απόπλου μου από το Μαρόκο έφτασα στην πόλη Tetouan (55χλμ. από την Tanger) και κατέλυσα στο παραλιακό προάστιο Martil, μπροστά ακριβώς στο γαλάζιο της Μεσογείου. Μια μικρή πανσιόν στην παραλιακή ζώνη της Martil επιλέχθηκε για στέγη, ενώ το ίδιο βράδυ αποζήτησα την χαλάρωση και την ηρεμία στην κεντρική παραλιακή λεωφόρο Corniche, δίπλα στα νερά της Μεσογείου.
Την επομένη, το κοντινό λιμάνι της Tanger με καρτερούσε για να με παραδώσει στην αγκαλιά της Ευρώπης. Βίωνα το φινάλε ενός δίτροχου οδοιπορικού κατά μήκος των βορειοδυτικών ακτών της Μαύρης Ηπείρου, που το χαρακτήριζε η συνεχής εναλλαγή – αλλά και επαφή– δύο αντιθετικών πρωταγωνιστικών στοιχείων της φύσης: του νερού και της ερήμου. Σε όλη σχεδόν την έκταση της διαδρομής ως το Dakar, το βλέμμα μου αγωνιζόταν να εγκλωβίσει τη γαλήνη ενός τοπίου που ακροβατούσε ανάμεσα στο έντονο φως και στη σκιά, στη γυμνή πέτρα και στη θάλασσα.
ΑΦΙΞΗ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ
Στο 55ωρο υδάτινο ταξίδι Tanger–Genoa όλα κύλησαν ήρεμα χάρη στην καμπίνα που είχα εξασφαλίσει. Πραγματικό βάλσαμο για το κουρασμένο μου κορμί ήταν εκείνο το κρεβάτι, αφού τίναξα από πάνω μου όλη την σκόνη και την κούραση της αφρικάνικης διαδρομής. Σε άλλη περίπτωση θα έπρεπε να βολευτώ κατάχαμα στους διαδρόμους ή στο κατάστρωμα του πλοίου, κατασκηνώνοντας μαζί με τους Μαροκινούς συνταξιδιώτες μου – όπως είχε γίνει στο δρομολόγιο Genoa–Tanger!
Και μετά Ιταλία! Πρωινή αποβίβαση στην Genoa, μυρωδάτος cappuccino στο κέντρο της πόλης και πορεία μέσω επαρχιακού δικτύου για το δεύτερο υδάτινο ταξίδι μου (Ancona–Patra). Βρισκόμενος ωστόσο στη κοντινή περιοχή της Cinque Terra δεν έχασα την ευκαιρία να επισκεφθώ την διάσημη παραλιακή κωμόπολη Riomaggiore, ένα από τα αστραφτερά διαμάντια της ιταλικής “μπιζουτιέρας”. Εδώ άφησα ένα κομμάτι της καρδιάς μου: ανυπέρβλητη φυσική ομορφιά, παραδοσιακή αρχιτεκτονική, ρομαντισμός, εκλεπτυσμένη πολυτέλεια…
Οδηγώντας κατόπιν πάνω σε μια καταπληκτική ορεινή διαδρομή, διέσχισα κάθετα την οροσειρά των Απέννινων (μέσω του ορεινού περάσματος Passo Del Cerreto – 1.261 μ.) και από την Τυρρηνική Θάλασσα βρέθηκα στην Αδριατική Θάλασσα, και συγκεκριμένα στην Ancona. Τυπικές οι διαδικασίες στο λιμάνι της Ancona, ζεστή η αναμονή στην προβλήτα, λυτρωτική η επιβίβαση στο σύγχρονο πλοίο “OLYMPIC CHAMPION” της ANEK LINES.
Καθισμένος στο κατάστρωμα του πλοίου, το ανέκφραστο βλέμμα μου ταξίδευε στο βάθος του ορίζοντα, εκεί όπου το γαλάζιο της θάλασσας έσμιγε με το αντίστοιχο γαλάζιο του ουρανού. Η θαλασσινή αύρα χάιδευε το πρόσωπο και τις αισθήσεις μου, η πυρακτωμένη σφαίρα του ήλιου έγερνε να κοιμηθεί, ενώ ο λογισμός μου έτρεχε πίσω στα συναρπαστικά βιώματα του «DAYTONA DAKAR»: καμήλες, αμμόλοφοι, θαλασσινά τοπία, συνοριακή διαφθορά, Ατλαντικός Ωκεανός, πολύβουα παζάρια, έρημος Σαχάρα, Μαυριτανία, φτώχεια και αξιοπρέπεια, Τροπικός του Καρκίνου, χωματόδρομοι, Ντακάρ, ισλαμικά μνημεία, μεσαιωνικές μεντίνες, καυτός ήλιος… Πριν από 29 ημέρες είχα ξεκινήσει με όραμα και πάθος την πραγμάτωση του δικού μου ταξιδιωτικού rally Dakar. Και τελικά, μετά από 9.300 περιπετειώδη χιλιόμετρα στην σέλα της μαύρης DAYTONA ROCKSTAR 500, ευτύχησα να αντικρίσω την καρό σημαία του τερματισμού και να προσθέσω έτσι μια ακόμα νίκη στο ταξιδιωτικό παλμαρέ μου!