Αν θεωρείται τον εαυτό σας δυνατό λύτη και κανένα σταυρόλεξο δεν σας αντιστέκεται, πάρτε μολύβι και απαντήστε: «Χώρα με 11 γράμματα –το πρώτο γράμμα είναι Λ– η οποία: α) παρέχει επενδυτικές ευκολίες και αποτελεί έναν επισφαλή φορολογικό παράδεισο, β) έχει συνολική έκταση μόλις 160 τετρ. χλμ. και είναι από τις ελάχιστες χώρες στον κόσμο που δεν διαθέτει αεροδρόμιο, γ) δεν έχει δικό της νόμισμα, αλλά ούτε και εθνική γλώσσα, δ) αριθμεί μόνο 35.000 κατοίκους, ε) το πολίτευμά της είναι συνταγματική κληρονομική μοναρχία κοινοβουλευτικής βάσης και, στ) απέκτησε τον πρώτο της ρωμαιοκαθολικό αρχιεπίσκοπο μόλις το 2008».
Μην βιαστείτε πάντως να απαντήσετε. Αν νομίζετε ότι όλα τα παραπάνω στοιχεία «φωτογραφίζουν» κάποιο τροπικό νησί της Καραϊβικής, ή ένα τριτοκοσμικό κρατίδιο στην Αφρική ή την Λατινική Αμερική, κάνετε μεγάλο λάθος. Γιατί απλά, οι γεωγραφικές συντεταγμένες παραδόξως «δείχνουν» την καρδιά της Ευρώπης, και συγκεκριμένα μια περιοχή στριμωγμένη κάπου ανάμεσα στην Ελβετία και στην Αυστρία, τα 2/3 της οποίας καλύπτονται από τα πανύψηλα αλπικά βουνά.
Οι πολίτες αυτής της χώρας, με 25.000 δολάρια ετήσιο κατά κεφαλήν εισόδημα και μέσο προσδόκιμο ζωής τα 80 έτη, ζουν σ’ ένα κομμάτι γήινου παραδείσου. Μιλούν γερμανικά, χρησιμοποιούν το ελβετικό νόμισμα στις συναλλαγές τους και απολαμβάνουν από τα υψηλότερα βιοτικά επίπεδα της ευρωπαϊκής ηπείρου. Αν και θεωρητικά αυτεξούσια χώρα, ανέγγιχτη από τις διαδικασίες ενοποίησης της Ευρώπης, οι οικονομικοί και πολιτικοί της δεσμοί με τη γειτονική Ελβετία είναι τόσο στενοί, που άνετα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως το δωδέκατο καντόνι της Ελβετίας.
Ακόμα δεν το βρήκατε; Πρόκειται λοιπόν για το μικροσκοπικό πριγκιπάτο του Λιχτενστάιν, το τέταρτο μικρότερο κράτος στην Γηραιά ήπειρο ως προς την έκτασή του (μετά το Βατικανό, το Μονακό και τον Άγιο Μαρίνο) και το έκτο μικρότερο στον κόσμο.
ΖΗΛΕΥΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Κλειδί στην ζηλευτή οικονομική ανάπτυξη του Λιχτενστάιν αποτελεί η χαμηλή φορολογία των επιχειρήσεων (μόλις 1,2%). Τo ευνοϊκό αυτό καθεστώς έχει αναδείξει το μικρό πριγκιπάτο σ’ έναν διακριτικό φορολογικό παράδεισο και πάνω από 80.000 εταιρίες το δηλώνουν ως έδρα τους. Τα εισοδήματα από την φορολογία των επιχειρήσεων και από την εισροή διεθνών κεφαλαίων αποφέρουν σήμερα το 30% του συνολικού εισοδήματος της χώρας. Όμως, ο χαλαρός έλεγχος της προέλευσης των διεθνών κεφαλαίων που διακινούνταν μέσω τοπικών τραπεζών, ευνόησε το ξέπλυμα μαύρου χρήματος, γεγονός που ανάγκασε τις αρχές της χώρας να θεσπίσουν αυστηρότατους ελέγχους για να αποτρέψουν την είσοδο ύποπτων κεφαλαίων.
Οι τράπεζες στο Λιχτενστάιν διαχειρίστηκαν το 2010 καταθέσεις ύψους περίπου 115,5 δις δολαρίων. Αντιμετωπίζοντας όμως ασφυκτικές πιέσεις από τις χώρες του G20 και από τον ΟΟΣΑ, το Λιχτενστάιν –όπως και η Ελβετία– συμφώνησε από τον Μάρτιο του 2009 να συνεργαστεί περισσότερο στο φορολογικό πεδίο. Πρώτη η Γερμανία είχε ζητήσει την άρση του τραπεζικού απορρήτου, ώστε το Λιχτενστάιν να σταματήσει να αποτελεί τον παράδεισο των Γερμανών φοροφυγάδων. Η γερμανική κυβέρνηση κατάφερε το 2008 να εξασφαλίσει τα ονόματα 1.400 υπόπτων για φοροδιαφυγή, δωροδοκώντας έναν πρώην υπάλληλο της LGT Bank, ιδιοκτησίας του πρίγκιπα Hans Adams Β΄.
Η ιστορία του πριγκιπάτου είναι στενά συνδεδεμένη με τη δυναστεία των Λιχτενστάιν, μια από τις παλαιότερες οικογένειες ευγενών της Αυστρίας, το γενεαλογικό δένδρο της οποίας φτάνει στον 12ο αιώνα. Ο οίκος των Λιχτενστάιν κατείχε το κάστρο της Βαντούζ και τη γύρω περιοχή από το 1140. Στο πέρασμα των αιώνων, απέκτησαν μεγάλες εκτάσεις γης στην Κάτω Αυστρία, στη Μοραβία και τη Σιλεσία, ενώ το 1712 κατάφεραν να αγοράσουν τα πλήρη δικαιώματα κυριότητας της κομητείας Βαντούζ. Επτά χρόνια αργότερα, ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Κάρολος ΣΤ’ ανακήρυξε την κομητεία Βαντούζ σε πριγκιπάτο με το όνομα Λιχτενστάιν και το κατέστησε μέλος της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Το 1719 θεωρείται έτος ίδρυσης του Λιχτενστάιν.
Τόσο μικρό είναι το μέγεθος του Λιχτενστάιν, που οι κάτοικοί του χαριτολογώντας αναφέρουν ότι «μέχρι να ανοιγοκλείσεις τα μάτια σου, το έχεις χάσεις». Και δεν έχουν άδικο, αφού η απόσταση από την ανατολή στη δύση είναι κατά μέσο όρο 6,5 χλμ. και από τον βορρά στο νότο 25 χλμ! Ανάλογη σε έκταση –αλλά και πληθυσμό– είναι και η Βαντούζ, η πρωτεύουσα του πριγκιπάτου, που βρίσκεται στο γεωγραφικό κέντρο της χώρας, κοντά στη δεξιά όχθη του Ρήνου, στα σύνορα με την Ελβετία.
Με περίπου 5.000 κατοίκους, η πρωτεύουσα του Λιχτενστάιν θυμίζει μικρή κωμόπολη της Ελβετίας (ή της Αυστρίας) – σε καμία πάντως περίπτωση δεν θα σας πείσει ότι πρόκειται για πρωτεύουσα κράτους. Είναι άλλωστε από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που δεν διαθέτουν ούτε αεροδρόμιο, ούτε σιδηροδρομικό σταθμό. Κυριολεκτικά στην καρδιά της Ευρώπης, η Βαντούζ βρίσκεται σε μικρή απόσταση από μεγάλες μητροπόλεις: το Μιλάνο απέχει 190 χλμ, το Μόναχο 188 χλμ. και η Ζυρίχη μόλις 78 χλμ.
Στη γνωριμία με την μικροσκοπική πρωτεύουσα, καλύτερα αφήστε την μοτοσυκλέτα και χρησιμοποιείστε τα πόδια σας. Το ενδιαφέρον μέρος της πόλης βρίσκεται άλλωστε στο πλακόστρωτο εμπορικό τμήμα της, που περικλείεται από τις δυο κεντρικές οδικές αρτηρίες Stadtle και Aulestrasse. Αυτή η περιοχή απλώνεται στους πρόποδες ενός κατάφυτου λόφου – στην κορυφή του δεσπόζει το περίφημο κάστρο της πρωτεύουσας.
Μικρά υπαίθρια café, εμπορικά καταστήματα, εστιατόρια, γκαλερί, κυβερνητικά κτήρια και μουσεία, όλα βρίσκονται συγκεντρωμένα εδώ, τα περισσότερα κατά μήκος της πεζοδρομημένης οδού Stadtle, σε μια απόσταση λιγότερη του ενός χιλιομέτρου! Ξεκινήστε την περιήγησή σας στη Βαντούζ από τους μουσειακούς της χώρους, στο κέντρο της πόλης. Επισκεφθείτε το Μουσείο Τέχνης του Λιχτενστάιν (Kunstmuseum Liechtenstein) – μεταξύ των εκθεμάτων ξεχωρίζει η συλλογή με πίνακες ζωγραφικής του πρίγκιπα του Λιχτενστάιν Hans Adams Β΄.
Στο Ταχυδρομικό Μουσείο των Γραμματοσήμων (Postage Stamp Museum), ενημερωθείτε για την ιστορία του φιλοτελισμού στο Λιχτενστάιν, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Το Εθνικό Μουσείο (Landesmuseum) άνοιξε τις πύλες του το 1954 και περιλαμβάνει πολιτιστικά και εθνολογικά εκθέματα. Στο πρωτότυπο Μουσείο Σκι (FIS Ski Museum), που βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της πόλης και όχι στον πεζόδρομο Stadtle, μπορείτε να μάθετε για την ιστορία του σκι τα τελευταία εκατό χρόνια.
Στο νότιο άκρο της οδού Stadtle συναντάτε το επιβλητικό Κυβερνητικό κτήριο που χρονολογείται από το 1905 και ο νέο-γοτθικού ρυθμού Καθεδρικός ναός του 1873. Αυτά τα δυο οικοδομήματα –μαζί με το κάστρο– είναι από τις ελάχιστες μνημειακές μαρτυρίες που σχετίζονται με το ιστορικό παρελθόν της πρωτεύουσας του πριγκιπάτου. Άλλο σημείο αναφοράς της Βαντούζ, αν είστε φιλότεχνοι, αποτελούν οι γκαλερί της, όπου εκτίθενται έργα παγκοσμίου φήμης καλλιτεχνών (Rembrandt, Van Dyck, Rubens, Brueghel).
ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΓΙΑ ΒΑΣΙΛΙΑΔΕΣ
Η Βαντούζ είναι κτισμένη στο μέσον μιας εύφορης γεωργικής περιοχής που παράγει κατά το πλείστον οπωρικά, σιτηρά και κρασί – το Λιχτενστάιν φημίζεται άλλωστε για τις εκλεκτές ποικιλίες κρασιών του. Αν το καλό κρασί είναι το πάθος σας, στη Βαντούζ μπορείτε να επισκεφθείτε ντόπιους παραγωγούς, να συζητήσετε μαζί τους, να δοκιμάσετε και να αγοράσετε αν θέλετε από το νέκταρ τους.
Στους καλοφροντισμένους αμπελώνες Princely Wine Cellars (ανήκουν στην πριγκιπική οικογένεια) έχετε την δυνατότητα να δοκιμάσετε, αλλά και να αγοράσετε κρασί. Σε κοντινή απόσταση βρίσκονται οι παλαιότεροι αμπελώνες της χώρας (15ου αιώνα), που πλαισιώνονται από ιδιόκτητες εγκαταστάσεις παραγωγής κρασιού, γνωστές ως Red House.
Κυριότερο αξιοθέατο και διαχρονικό σύμβολο της πρωτεύουσας του πριγκιπάτου αποτελεί το μεσαιωνικό κάστρο της. Δεσπόζει πάνω ακριβώς από την πόλη, στην κορυφή ενός βραχώδη λόφου, είναι ορατό από οποιοδήποτε σημείο της Βαντούζ και το προσεγγίζετε, είτε οδικώς, είτε πεζοπορώντας μέσα στην καταπράσινη φύση.
Το κάστρο της Βαντούζ θεωρείται το ίδιο παλιό όσο και η πόλη. Σε κείμενα του 11ου αιώνα υπάρχουν αναφορές για μια πόλη ονόματι Φαρντούζ (Farduzes) που είναι κτισμένη γύρω από το κάστρο της. Το 1469, οι Ελβετοί το κατέστρεψαν, για να ανοικοδομηθεί όμως ξανά τον 16ο αιώνα στη μορφή που σώζεται σήμερα. Από το ύψος του κάστρου έχετε πανοραμική θέα σε ολόκληρη την κοιλάδα της Βαντούζ, και στον ποταμό Ρήνο. Η είσοδος όμως στο εσωτερικό του κάστρου δεν επιτρέπεται στους …κοινούς θνητούς, αφού είναι ο τόπος διαμονής της πριγκιπικής οικογένειας του Λιχτενστάιν.
Μετά το κάστρο, ο βαθύσκιωτος επαρχιακός δρόμος συνεχίζει να σκαρφαλώνει στην βουνοπλαγιά και καταλήγει ύστερα από 3 χλμ. στο ορεινό χωριό Triesenberg, ένα φυσικό «μπαλκόνι» με εκπληκτική θέα στην κοιλάδα του Ρήνου και στις γειτονικές περιοχές της Ελβετίας. Η εκκλησία του Αγίου Ιωσήφ στο κέντρο του οικισμού αποτελεί το κόσμημα του Triesenberg.
Ο δρόμος, μετά το Triesenberg συνεχίζει να ανηφορίζει και καταλήγει μετά από 12 χλμ. στο παραθεριστικό θέρετρο Malbun, σε υψόμετρο 1.600 μ., όπου βρίσκεται το χιονοδρομικό κέντρο της χώρας. Το Malbun, που οι ντόπιοι αποκαλούν «ανεξερεύνητο St Moritz», είναι ένα από τα πιο ακριβά τουριστικά θέρετρα της Ευρώπης και προσελκύει επισκέπτες υψηλού εισοδήματος. Συνδυάζοντας φυσικές ομορφιές, άψογες αθλητικές και ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, ατμοσφαιρικά εστιατόρια και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες, το Malbun δικαίως θεωρείται ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει το πριγκιπάτο για χειμερινές διακοπές, και όχι μόνο…
