ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΣΙΑ
ΣΤΑ ΧΝΑΡΙΑ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΠΟΤΑΓΟΥ ΜΕΡΟΣ 2
ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΟ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ
Ακολουθώντας τα χνάρια του Παναγιώτη Ποταγού στην Κεντρική Ασία, μοιραία βρέθηκα στα σύνορα του Αφγανιστάν, μια από τις πιο επικίνδυνες χώρες του κόσμου σήμερα. Ναι, είναι τεράστιο τόλμημα και ρίσκο να μπεις στο άντρο των Ταλιμπάν και να παίζεις την ζωή σου κορώνα-γράμματα σε κάθε χιλιόμετρο! Ειδικά αν οδηγάς μια μοτοσυκλέτα, τότε είναι που αποτελείς εύκολο στόχο για εξόντωση!
Ο Αλλάχ μαζί σου τολμηρέ Yunnani
Επειδή όμως στην περίπτωσή μου η σωφροσύνη λείπει, αποφάσισα τελικά να κάνω την συνοριακή υπέρβαση και να μπω στην διαδικασία της «ρώσικης ρουλέτας». Έτσι, από την πόλη Termiz του νότιου Ουζμπεκιστάν, πέρασα στην αντίπερα όχθη του συνοριακού ποταμού Amu Daria, στο «γήπεδο» που “παίζουν μπάλα” οι Τάλιμπαν και οι μαχητές του ISIS.
Για την δική μου ασφάλεια, οι οδηγίες που μου δόθηκαν στα σύνορα έπρεπε να τηρηθούν κατά γράμμα: «Επισκέπτεσαι μόνο δυο πόλεις (Mazar–E–Sarif, Kabul), οδηγάς μόνο πάνω στον κεντρικό οδικό άξονα που τις συνδέει, υπακούς μόνο σε διαταγές Αφγανών στρατιωτών και η έξοδός σου από την χώρα θα γίνει μόνο από τα ίδια σύνορα. Ο Αλλάχ μαζί σου τολμηρέ Yunnani»…
Διατρέχοντας τα πρώτα αφγανικά χιλιόμετρα με προορισμό την Mazar–E–Sarif, μια απροσδιόριστη ψυχολογία με χαρακτήριζε (“Κωστάκη, μπας και κάνεις χοντρή μ@λ@κία που ήρθες εδώ;”), ενώ τα συναισθήματα πάλευαν μέσα μου. Φόβος, προσμονή, αγωνία, περιέργεια, αυτοσυγκράτηση.
Στην Mazar–E–Sarif περπάτησα στους χώρους του “Γαλάζιου Τζαμιού”, ενώ τα αυθόρμητα χαμόγελα των ντόπιων στην υπάιθρια αγορά της πόλης με ηρέμησαν και έδιωξαν μακριά κάθε αρνητική σκέψη μου. Ήταν μια καλή αρχή…
Στα 450χλμ. που χώριζαν την Mazar–E–Sarif από την Kabul, πρόβλημα από επιθέσεις των Ταλιμπάν υπήρχε κυρίως στην περιοχή της πόλης Baglan (περίπου 200χλμ. βόρεια της αφγανικής πρωτεύουσας). Αυτός ήταν ο λόγος που με σταμάτησαν στην συγκεκριμένη περιοχή οι Αφγανοί στρατιώτες και μου πρότειναν αφήσω εκεί την μοτοσυκλέτα, προκειμένου να συνεχίσω το ταξίδι μου στην Καμπούλ με λεωφορείο ή αυτοκίνητο! Τελικά, μετά από 3 ώρες διαπραγματεύσεων, με άφησαν νε συνεχίσω με την λευκή μοτοσυκλέτα – φυσικά, με δικό μου ρίσκο!
Οι πολύνεκρες βομβιστικές επιθέσεις που είχαν ενταθεί το τελευταίο διάστημα στην Καμπούλ, με “υποχρέωσαν” να μην περιπλανηθώ στο κέντρο της πόλης, αλλά να αρκεστώ σε μια βόλτα πέριξ του ξενοδοχείου, κυρίως στην αγορά. Μην προκαλώ και την τύχη μου!!
Η επιστροφή μου από την Καμπούλ στα σύνορα του Ουζμπεκιστάν κάλλιστα θα μπορούσε να αποτελέσει σενάριο για κινηματογραφική ταινία. Στις 04:00 τα ξημερώματα, πήγα στο κεντρικό ξενοδοχείο “SERENA”, απ’ όπου ξεκίνησε για την Mazar–E–Sarif ένα κομβόι 5 αυτοκινήτων. Μαζί τους θα ταξίδευα και εγώ – για ευνόητους λόγους. Προφανώς ο εχθρός κοιμόταν ακόμα όταν περάσαμε την επικίνδυνη περιοχή της Baglan, ενώ ο ήλιος είχε σηκωθεί ψηλά όταν αποχαιρέτησα τους συνοδοιπόρους μου (25 χλμ. πριν την Mazar–E–Sarif) και κατευθύνθηκα στην αφγανο–ουζμπέκικη μεθόριο. Λίγη ώρα αργότερα περνούσα την συνοριακή γέφυρα του ποταμού Amu Daria, επιστρέφοντας από το πεδίο της μάχης ζωντανός…
ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΟΥ ΤΑΤΖΙΚΙΣΤΑΝ
Μετά την τρομολαγνική εμπειρία του Αφγανιστάν, η πόλη Termiz στο νότο του Ουζμπεκιστάν με ξεκούρασε για μια μέρα. Επόμενος προορισμός μου το Τατζικιστάν, τα σύνορα του οποίου απείχαν μόλις 230 χλμ. Και ξεκίνησα…
Πρέπει να το ομολογήσω πως οι συνοριακές διαδικασίες στα κράτη της Κεντρικής Ασίας έχουν γίνει πλέον αρκετά απλές και σύντομες. Σαν τουρίστας (και μοτοσυκλετιστής) με άφηναν να παρακάμπτω την ουρά και να μπαίνω πρώτος, ενώ οι συνοριακοί υπάλληλοι με εξυπηρετήσουν με ζήλο, συντομεύοντας έτσι τον χρόνο παραμονής μου στα εκάστοτε σύνορα. Με πικρία θυμόμουν αλλοτινές εποχές, που στα κεντροασιατικά σύνορα με ταλαιπωρούσαν για 3-4 ώρες συνήθως…
Με το φως του δειλινού, η λευκή HONDA CB 500X έμπαινε στα νότια προάστια της πρωτεύουσας Dushanbe, ενώ ένα καθαρό και νοικοκυρεμένο hostel στο κέντρο της πόλης με φιλοξένησε για δυο βραδιές. Στις προτεραιότητές μου ήταν η γνωριμία με τα σημαντικότερα αξιοθέατα της πρωτεύουσας του Τατζικιστάν, καθώς και η συλλογή πληροφοριών για την διαδρομή του φημισμένου ορεινού οδικού άξονα Pamir Road…
Με αφετηρία την Dushanbe, ο επόμενος προορισμός μου ήταν η επιβλητική οροσειρά Pamir, εκεί όπου η μοτοσυκλέτα μου θα με οδηγήσει στο ψηλότερο ορεινό πέρασμα (4.655 μ.) της Κεντρικής Ασίας…
ΔΙΑΣΧΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΟ PAMIR ROAD
Οδηγώντας στην διαδρομή των 1200 χλμ. του Pamir Road (από την πρωτεύουσα Dushanbe του Τατζικιστάν ως την κωμόπολη Sary Tash του Κιργιστάν) μπορεί κανείς να βιώσει το εκπληκτικό ορεινό σκηνικό της οροσειράς Παμίρ. Είναι μια μοναδική εμπειρία που δεν ήθελα να χάσω με τίποτα. Πάτησα λοιπόν μίζα και ξεκίνησα…
Το οδικό πρόγραμμα του Pamir Road χωρίστηκε σε 4 μέρες: α) Dushanbe – Qalai Khum (350 km), β) Qalai Khum – Khorog (250 km), γ) Khorog – Murgab (320 km), δ) Murgab – Sary Tash (230 km). Σύμφωνα με τις πληροφορίες μου, η πιο δύσκολη διαδρομή ήταν η Qalai Khum – Khorog, λόγω της άσχημης κατάστασης του οδικού άξονα.
Το μεγαλύτερο κομμάτι της διαδρομής ως την κωμόπολη Qalai Khum ήταν ένας υποδειγματικός ασφαλτόδρομος, ενώ 40 χλμ. πριν την Qalai Khum έκανε την εμφάνισή του απειλητικός –για τις αναρτήσεις της HONDA CB 500X– ένας κακοτράχαλος χωματόδρομος. Πρωταγωνιστικό ρόλο στα τελευταία 80 χλμ. της διαδρομής είχε ο ποταμός Pyandzh, που εκτελούσε χρέη συνοριακής γραμμής. Στην απέναντι όχθη θώπευα συνεχώς το Αφγανιστάν. Αν πετούσα απέναντι μια πέτρα, θα κτυπούσα Αφγανό!! Αν σκέφτηκα να περάσω στην αντίπερα όχθη; Όχι ευχαριστώ, δεν θα (ξανα)πάρω…
Περίπου 10 ώρες επίπονης οδήγησης χρειάστηκα για να διατρέξω την διαδρομή Qalai Khum – Khorog (250 km). Οι αναρτήσεις της λευκής HONDA CB 500X δεν έπαψαν ούτε στιγμή να δουλεύουν, η άσφαλτος μια έννοια άγνωστη, το γρανιτένιο απόκοσμο τοπίο συγκλονιστικό, ο ποταμός Pyandzh μόνιμη συντροφιά μου κι εγώ –συνεχώς όρθιος στους μασπιέδες– βίωνα μ’ ένα κουρασμένο χαμόγελο μια από τις συναρπαστικότερες περιπέτειες δρόμου στον κόσμο.
Τα πράγματα καλυτέρεψαν αρκετά την επομένη. Στην διαδρομη Khorog – Murgab (320 km) η άσφαλτος (έστω και με άπειρες λακκούβες) είχε την τιμητική της, ενώ το φυσικό ντεκόρ καθοδόν είχαν «στήσει» οι απόκρημνες βουνοκορφές του οροπεδίου Παμίρ – ο ποταμός Pyandzh μ’ είχε αποχαιρέτησε. Μια δυσκολία στην αναπνοή άρχισε να με ταλαιπωρεί, μιας και το υψόμετρο είχε ανέβει αρκετά (περίπου 3.600–4000).
Εκείνο το βράδυ στην Murgab δυσκολεύτηκα να κοιμηθώ. Όχι από τα προβλήματα του υψομέτρου, αλλά από την ανείπωτη χαρά μου που σε λίγες ώρες θα σκαρφάλωνα στο ορεινό πέρασμα Ak Baital Pass (4.655 μ.), το ψηλότερο της Κεντρικής Ασίας –απείχε μόλις 80 χλμ. βόρεια της Murgab…
Νωρίς το επόμενο πρωινό, το θερμόμετρο άγγιζε τους 5 C όταν πατούσα το κουμπί της φωτογραφικής μηχανής, απαθανατίζοντας την παρουσία μου στο πέρασμα Ak Baital Pass. Αναμφίβολα, η επιβράβευση του ταξιδιώτη που «τρέχει» πάνω στον Pamir Road αποτελεί το ορεινό πέρασμα Ak Baital Pass.
Αλλά και μετά το ψηλότερο σημείο του, ο Pamir Road εξακολούθησε να με «κερνά» όμορφες εμπειρίες και ακριβοθώρητες εικόνες. Στην διαδρομή του μέχρι την πόλη Os (Κιργιστάν), ο δρόμος του Παμίρ με ανέβασε σε άλλα δυο ορεινά περάσματα (Kasil Art Pass 4.282 m., Tarduk Pass 3.615 m.), οδήγησε την λευκή μοτοσυκλέτα μου ανάμεσα σε γιούρτες και παραδοσιακά χωριά, μ’ έφερε σε επαφή με καλοσυνάτους ντόπιους και μου ξεδίπλωσε υπέροχες ορεινές παραστάσεις.
Μόλις 220 χλμ. ήταν το οδικό πέρασμά μου στο Κιργιστάν (Sary Tash – Os). Γνωστή η παρουσία της από τα μεταξένια χρόνια, περίμενα το παζάρι της πόλης Os αρκετά πιο γραφικό και παραδοσιακό. Όμως, παζάρι κάτω από λαμαρινοσκεπές και μαγαζιά μέσα σε κοντέινερ; Σκέτη απογοήτευση…
ΣΤΗΝ ΡΩΣΙΚΗ ΚΟΙΤΙΔΑ ΤΟΥ ΒΟΥΔΙΣΜΟΥ
Μετά το σύντομο διάλλειμα στο Κιργιστάν, τρίτη συνοριακή σφραγίδα εισόδου στο Ουζμπεκιστάν και αμέσως πορεία για Τασκένδη. Με την άφιξή μου στην μητρόπολη του Ουζμπεκιστάν, ολοκληρώθηκε το οδοιπορικό μου στην καρδιά της Κεντρικής Ασίας και ξεκινούσε πλέον η επιστροφή στα πάτρια εδάφη …
Όταν η λευκή HONDA CB 500X περνούσε ξανά την συνοριακή μπάρα του Καζακστάν, στο «ημερολόγιο καταστρώματος» υπήρχαν καταγεγραμμένα 10.600 χλμ. από την αρχή του ταξιδιού. Παραδόξως, οι απέραντες στέπες του Καζακστάν και η μοναξιά του κράνους δεν με τρόμαζαν πλέον. Γιατί καθοδόν είχα την ευκαιρία να ανατρέξω νοερά και να αρχειοθετήσω στο μυαλό μου όλες τις κεντροασιατικες εμπειρίες των προηγούμενων ημερών. Κι αυτό μου άρεσε πολύ…
Η διαδρομή στο Καζακστάν διαφοροποιήθηκε (Shymkent – Actobe – Atyrau), σε σχέση με την πρώτη φορά. Το τίμημα όμως ήταν ένας κακοτράχαλος χωματόδρομος 150 χλμ. πριν τα ρώσικα σύνορα – τα είδα όλα!! Και μετά Ρωσία, με προορισμό την πόλη Αστραχάν, στις εκβολές του Βόλγα. Διανυκτέρευση στην Αστραχάν και πορεία την επομένη για την πόλη Elista.
Ο λόγος; Στην Elista υπάρχει το μεγαλύτερο άγαλμα του Βούδα στην Ευρώπη!! Περιπλανόμενος στην Elista, έντονη ήταν η αίσθηση πως βρισκόμουν στην Μογγολία. Η Elista πρεσβεύει την μεγαλύτερη κοιτίδα του βουδισμού στην Ευρωπαϊκή Ρωσία. Παντού υπήρχαν βουδιστικοί ναοί και σύμβολα (Zolotaya Buddy Shakyamuni, Pagoda Semi Dney), ενώ η πλειοψηφία των κατοίκων της είχαν έντονα μογγολικά χαρακτηριστικά! Είναι μακριά η Ουλάν Μπατόρ;;;
Και μετά την Ρωσία τι απέμεινε; Μα φυσικά η Γεωργία και η Τουρκία. Οικείες εικόνες στην ματιά μου, σκόρπιες σκέψεις στο μυαλό μου, σ’ αυτά τα τελευταία 2.100 χλμ. του κεντροασιατικού οδοιπορικού μου…
Δυο οι επιβεβλημένες στάσεις μου στην τιμημένη μικρασιατική γη – μια στην αρχαία και μια στη νεώτερη Ιστορία της. Στο Γόρδιο (90 χλμ. δυτικά της Άγκυρας) αντίκρισα τον Μέγα Αλέξανδρο να λύνει με το σπαθί του τον Γόρδιο δεσμό: «Όποιος τον κόμπο λύσει, την Ασία θα κυβερνήσει», ανέφερε ένας χρησμός. Και ο Μακεδόνας στρατηλάτης, απλά τον επαλήθευσε! Στο Γόρδιο (Yassihoyuk), ένα ενδιαφέρον μουσείο και ένας πελώριος τύμβος με τον τάφο του βασιλιά Μίδα μονοπώλησαν το ενδιαφέρον μου…
Μια επίσκεψη στην κατοικία που πέρασε τα παιδιά του χρόνια ο νομπελίστας ποιητής μας Γεώργιος Σεφέρης ήταν κάτι που όφειλα στον εαυτό μου. Εντόπισα το οίκημα στην παραθαλάσσια λουτρόπολη Urla (Βούρλα), σε απόσταση 50 χλμ. δυτικά της Σμύρνης – στην κατοικία του Γ. Σεφέρη στεγάζεται σήμερα το ξενοδοχείο «Hotel Yorgo Seferis».
Όμως, το ταξίδι στα χνάρια του Παναγιώτη Ποταγού έφτασε στην ολοκλήρωσή του. Το συνειδητοποίησα μετά από 17.200 χλμ., όταν η λευκή HONDA CB 500X φρενάρισε στο κοσμοπολίτικο Cesme, απέναντι από την Χίο. Ακόμα μια συναρπαστική «ταινία δρόμου» έφτασε στο τέλος της, προσφέροντάς μου αλησμόνητες κεντροασιατικές εμπειρίες και συγκινήσεις.
Τι έχω να σας προτείνω; Βάλτε οπωσδήποτε την Κεντρική Ασία στα ταξιδιωτικά σας πλάνα. Σίγουρα αξίζει…
