Μεθυστική διαδρομή
Περνώντας μέσα από κατάφυτους αμπελώνες, παραδοσιακά οινοποιεία, πανέμορφα χωριά και μεσαιωνικές κωμοπόλεις, ο «Δρόμος του Κρασιού» στην Αλσατία είναι μια ανεπανάληπτη διαδρομή αισθήσεων, που προσφέρει στους λάτρεις του καλού κρασιού μοναδικές γευσιγνωστικές εμπειρίες.
Ρομαντικές κωμοπόλεις κτισμένες με μεσαιωνική αρχιτεκτονική, μακραίωνη οινοπαραγωγική παράδοση, εκλεπτυσμένη γαστρονομία, πολυτάραχη Ιστορία, ανέγγιχτη φύση, οικογενειακές επιχειρήσεις κρασιού, φημισμένα οινο-γαστρονομικά happenings, κυματιστοί λόφοι κατάφυτοι με αμπέλια, οχυρωμένα μοναστήρια και κάστρα…
Οι εμπειρίες που μπορεί να αποκτήσει κανείς ακολουθώντας τον φημισμένο «Δρόμο του Κρασιού» στην γαλλική περιφέρεια της Αλσατίας δεν απευθύνονται μόνο στους μυημένους στα μυστικά του καλού κρασιού. Πρόκειται για μια εναλλακτική τουριστική πρόταση που έλκει κάθε χρόνο στην καρδιά της Δυτικής Ευρώπης χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο, καθώς η ίδια η διαδρομή του κρασιού αποτελεί από μόνη της ένα ιδιότυπο οδοιπορικό μέσα στην παράδοση, την Ιστορία, την τέχνη και την ομορφιά της ειδυλλιακής Αλσατίας.
Η Αλσατία είναι μια από τις 26 περιφέρειες της Γαλλίας και απλώνεται στην περιοχή του Άνω Ρήνου, στα ανατολικά σύνορα της χώρας, δίπλα ακριβώς στη Γερμανία και την Ελβετία. Για πολλούς αιώνες υπήρξε το μήλο της έριδος για τους λαούς της περιοχής, ενώ κατά το πρόσφατο παρελθόν αποτέλεσε διεκδικούμενο έδαφος για Γάλλους και Γερμανούς – από το 1870 ως το 1945, οι Αλσατοί άλλαξαν τέσσερεις φορές εθνικότητα και επίσημη γλώσσα.
Η «Μέκκα» της οινοποσίας
Από τις ελάχιστες οινοποιητικές περιοχές της Γαλλίας που παράγει σχεδόν εξ ολοκλήρου λευκά κρασιά, η Αλσατία είναι σήμερα διάσημη για την αμπελουργική δραστηριότητα, την ποικιλοχρωμία των τοπίων της και την ανεπτυγμένη οινο-γαστρονομική κουλτούρα της. Πολλοί θεωρούν την Αλσατία ως την «Μέκκα» της οινοποσίας, αφού περίπου 200 γιορτές κρασιού και τρύγου, μουσικά φεστιβάλ, ειδικές εκθέσεις και γευστικές δοκιμές διοργανώνονται εδώ κάθε χρόνο.
Ο «Δρόμος του Κρασιού της Αλσατίας» (“La Route des Vins d’ Alsace”) θεσπίστηκε επίσημα το 1953 ως μια διαδρομή γευσιγνωσίας για τους λάτρεις της οινοποσίας και αντιπροσωπεύει σήμερα ένα από τα σημαντικότερα δίκτυα οινοτουρισμού της Γαλλίας. Με αφετηρία το Στρασβούργο (την πρωτεύουσα της Αλσατίας) και άτυπη κατάληξη τις πύλες της πόλης Μυλούζη (Millhouse), πρόκειται μια ελικοειδή διαδρομή 170 χλμ. που κινείται στην σκιά της οροσειράς Vosges και διασχίζει ένα υπέροχο σκηνικό κατάφυτων αμπελώνων, τ’ οποίο έχει διατηρηθεί ανέγγιχτο κατά ένα μεγάλο μέρος, παρά την πανταχού παρουσία του ανθρώπινου στοιχείου.
Μέσα σ’ αυτό το πανέμορφο τοπίο της αλσατικής οινο-διαδρομής, 72 και πλέον χωριά με αυθεντική μεσαιωνική αύρα και οργανωμένες τουριστικές υποδομές, προσθέτουν την δική τους πολύχρωμη πινελιά στον καμβά της φύσης και ενισχύουν κατακόρυφα την διάθεση των περιηγητών για στάσεις εξερεύνησης σε λιθόστρωτα καλντερίμια και γευστικές δοκιμές σε υποβλητικά φωτισμένα κελάρια, εκεί όπου «γεννιέται» και ωριμάζει το εκλεκτό κρασί της Αλσατίας.
Σε όλα άλλωστε τα χωριά και τις κωμοπόλεις της Αλσατίας λειτουργούν παραδοσιακά οινοποιεία και πρωτότυπα Μουσεία Κρασιού, τα οποία προσφέρουν την δυνατότητα στον επισκέπτη, όχι μόνο να ξεναγηθεί στους χώρους παραγωγής, εμφιάλωσης και παλαίωσης, αλλά να δοκιμάσει και να αγοράσει το νέκταρ της αρεσκείας του, απολαμβάνοντας έτσι μια πλήρη οινική εμπειρία.
Κρασιά υψηλής ποιότητας και παγκοσμίου φήμης
Η παράδοση της αμπελοκαλλιέργειας στην περιοχή της Αλσατίας ξεκίνησε τον 1ο π. Χ. αιώνα, όταν οι Ρωμαίοι κατακτητές φύτεψαν στους λόφους και τα υψίπεδα της οροσειράς Vosges τα πρώτα αμπέλια. Το γεγονός αυτό αποτέλεσε την αφορμή για τις ντόπιες φυλές να ασχοληθούν συστηματικά μέσα στους επόμενους αιώνες με την αμπελοκαλλιέργεια. Στις μέρες μας, η φήμη των αμπελώνων της Αλσατίας έχει κατακτήσει όλο τον κόσμο, χάρη κυρίως στο λευκό κρασί που παράγεται εδώ και δεκάδες γενιές στην ανατολικότερη γωνία της Γαλλίας.
Από τις αρχές του 20ου αιώνα, οι αμπελουργοί της Αλσατίας επιδίωξαν την διασφάλιση της ποικιλιακής ταυτότητας και καθαρότητας των αμπελώνων τους, ενώ καθοριστικής σημασίας ήταν η απόφαση να οινοποιούν χωρίς καμία απολύτως ανάμειξη προσθετικών ουσιών. Μόλις το 1962 υιοθετήθηκε για τα κρασιά της Αλσατίας το σύστημα των Ονομασιών Προέλευσης (AC), το 1972 θεσπίστηκε διάταξη για τους Αλσατούς οινοπαραγωγούς να εμφιαλώνουν υποχρεωτικά στην περιοχή παραγωγής, ενώ το 1975 δημιουργήθηκε η αξιολόγηση-κατάταξη των αμπελώνων και η διάκρισή τους σε Grand Cru – από το 2006, σ’ αυτήν την ανώτερη κατηγορία περιλαμβάνονται μόνο 51 αμπελώνες.
Οι ντόπιοι αμπελουργοί δικαιώθηκαν απόλυτα με το τελικό αποτέλεσμα, αφού το κρασί της Αλσατίας είναι σήμερα ένα ποτό άριστης ποιότητας, με δυνατή γεύση και ευχάριστο ξηρό άρωμα, που εμφιαλώνεται στα χαρακτηριστικά στενόμακρα, πράσινα μπουκάλια flute.
Περίπου 5.600 παραγωγικές επιχειρήσεις –στην πλειονότητά τους είναι οικογενειακές επιχειρήσεις που τυποποιούν το κρασί με τη δική τους φίρμα– δραστηριοποιούνται στην περιοχή της Αλσατίας. Οι αμπελώνες καταλαμβάνουν μια έκταση 13.000 εκταρίων, η παραγόμενη ποσότητα κρασιού ξεπερνά τα 100.000.000 λίτρα ετησίως (περίπου το ένα τρίτο προορίζεται για εξαγωγή), ενώ ο τρύγος λαμβάνει χώρα στα τέλη Σεπτεμβρίου ή στις αρχές Οκτωβρίου, ανάλογα με την ωρίμανση των σταφυλιών.
Τα κρασιά της περιοχής
Στην Αλσατία υπάρχουν 7 ποικιλίες κρασιού, που αποτελούν την βάση της γνώσης και της γευστικής εκπαίδευσης κάθε οινόφιλου. Το πιο κλασικό κρασί της περιοχής είναι το απαλό Pinot Blanc, που σερβίρεται κυρίως με θαλασσινά και τυριά. Το ξηρό και φρουτώδες Riesling θεωρείται μια από τις κορυφαίες λευκές ποικιλίες σταφυλιού στον κόσμο. Το Gewurztraminer φημίζεται για το άρωμά του και συνοδεύει τέλεια κάθε είδους εξωτική κουζίνα. Το φωτεινό και φρουτώδες Sylvaner συνδυάζεται με θαλασσινά και κρύα κρεατικά. Το Pinot Noir, το μόνο κόκκινο κρασί της Αλσατίας, σερβίρεται φυσικά με κόκκινο κρέας. Το ξηρό και αρωματικό Muscat πίνεται απολαυστικά με απεριτίφ, ενώ το Pinot Gris σερβίρεται κυρίως με φουά γκρα και λευκό κρέας.
Από τις 7 ποικιλίες κρασιού της Αλσατίας, οι τέσσερεις (Gewurztraminer, Riesling, Pinot, Gris και Muscat) ανήκουν στην κατηγορία «Ελεγχόμενη Ονομασία Προέλευσης», μια διάκριση που δίνεται αποκλειστικά σε κρασιά υψηλής ποιότητας. Επιπλέον, ένα κρασί για να ανήκει στην κατηγορία «Alsace Grand Cru», θα πρέπει να πληρεί δυο βασικές προϋποθέσεις: πρώτον, να προέρχεται μόνο από αμπελώνα Grand Cru και δεύτερον, να παράγεται αποκλειστικά από μια από τις παραπάνω τέσσερεις ευγενείς ποικιλίες της περιοχής.
Μερικά από τα ομορφότερα χωριά της Γαλλίας
Οι γευσιγνωστικές εμπειρίες που αποκομίζουν οι λάτρεις του καλού κρασιού διατρέχοντας τον «Δρόμο του Κρασιού» της Αλσατίας είναι μοναδικές και σίγουρα δικαιώνουν την επιλογή του ταξιδιού σε μια από τις διασημότερες οινοπαραγωγικές περιοχές της Γηραιάς Ηπείρου.
Όταν κανείς αναφέρεται στην Αλσατία, η σκέψη του πηγαίνει επίσης στα ειδυλλιακά χωριά και στις κωμοπόλεις της περιοχής, όπου αποτυπώνεται το πολυτάραχο ιστορικό παρελθόν και η ιδιαίτερη πολιτισμική ταυτότητα της Αλσατίας. Το γεγονός ότι η περιοχή βρισκόταν σε απόσταση αναπνοής από τα γαλλογερμανικά σύνορα, έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό, όχι μόνο την γαστρονομική παράδοση, αλλά και την γλωσσική διάλεκτο, τα τοπικά ήθη και έθιμα και την αρχιτεκτονική – όλα χαρακτηρίζονται από ένα ταιριαστό, δημιουργικό γαλλογερμανικό «ανακάτεμα».
Οδηγώντας ανάμεσα στους κατάφυτους αμπελώνες των αλσατικών κρασιών, ο επισκέπτης συναντά μικρά και μεγάλα χωριά με πολύχρωμα σπίτια, που έχουν ως κυρίαρχο δομικό υλικό το σκαλισμένο ξύλο και την πέτρα. Το όλο σκηνικό, που μοιάζει να έχει βγει μέσα από μια ατμοσφαιρική ταινία εποχής, συμπληρώνεται επίσης από επιβλητικούς γοτθικούς ναούς με πανύψηλα καμπαναριά, λείψανα μεσαιωνικών οχυρώσεων, παραδοσιακές κατοικίες με ξυλοδεσιά στην πρόσοψη και ανθισμένα περβάζια, αναγεννησιακά σιντριβάνια, λιθόστρωτα σοκάκια και από πέτρινα γεροδεμένα κάστρα.
Οδηγώντας στον “La Route des Vins d’ Alsace”
Με πάμπολλες οινο-γαστρονομικές εκπλήξεις, η «μεθυστική» διαδρομή της Αλσατίας εγγυάται στους λάτρεις των περιηγήσεων την ηρεμία, αλλά και την περιπέτεια, ενώ πολλά είναι τα γραφικά χωριουδάκια και οι κωμοπόλεις καθοδόν που θα προκαλέσουν το ενδιαφέρον σας και θα σας επιβάλλουν μια στάση. Αξίζει να επισκεφθείτε τους παρακάτω οινο-προορισμούς του “La Route des Vins d’ Alsace”, ταξιδεύοντας από βορρά προς νότο:
Obernai. Κατευθυνθείτε αρχικά στο ιστορικό κέντρο του χωριού και περιηγηθείτε στην Πλατεία της Αγοράς, όπου κτυπά η καρδιά του Obernai. Το αναγεννησιακό δημαρχιακό μέγαρο, ο Πύργος-καμπαναριό του παρεκκλησιού και το πηγάδι με τους έξι κάδους (1579) συγκαταλέγονται στα πιο ενδιαφέροντα αξιοθέατα της μεσαιωνικής πολίχνης – εδώ εικάζεται πως γεννήθηκε η Sainte-Odile, η Αγία-προστάτιδα της Αλσατίας. Ολοκληρώστε την γνωριμία σας με το Obernai μ’ έναν περίπατο στα καλοδιατηρημένα τείχη και στην γοτθική εκκλησία Eglise Saints Pierre et Paul.
Barr. Θεωρείται ένα από τα κυριότερα οινοπαραγωγικά κέντρα της Αλσατίας. Το ιστορικό κέντρο της κωμόπολης είναι ασφυκτικά γεμάτο από μπαρόκ κτίσματα (το Δημαρχιακό Μέγαρο είναι ένα απ’ αυτά), ενώ αναρίθμητες κατοικίες με τις χαρακτηριστικές εξωτερικές ξυλοδεσιές κρύβονται μέσα στον λαβύρινθο των μικρών πλακόστρωτων δρομίσκων. Στο Μουσείο “Musee de La Folie Marco” εκτίθενται παραδοσιακά έπιπλα του 17ου-19ου αιώνα, ενώ από το καμπαναριό της εκκλησίας Eglise Protestante de Barr μπορείτε να απολαύσετε μια υπέροχη πανοραμική θέα της περιοχής και των κοντινών αμπελώνων.
Mittelbergheim. Το γεγονός και μόνο ότι το Mittelbergheim έχει συμπεριληφθεί στην λίστα με τα εκατό ομορφότερα χωριά της Γαλλίας, είναι αρκετό για να επισκεφθείτε αυτό το μικρό στολίδι της Αλσατίας. Πανέμορφες κατοικίες αναγεννησιακού ρυθμού, μεσαιωνικά δρομάκια, οινοποιεία που παράγουν το εξαιρετικής ποιότητας κρασί Zotzenberg και σηματοδοτημένα μονοπάτια που οδηγούν στους αμπελώνες της περιοχής, θα μονοπωλήσουν εδώ το ενδιαφέρον σας.
Το “Ψηλό Κάστρο του Βασιλιά”
Συνεχίζοντας νότια, με προορισμό την πόλη Colmar, μπορείτε επίσης να κάνετε μια στάση:
Dambach-la-Ville. Περπατώντας στα γραφικά σοκάκια του χωριού Dambach-la-Ville, το ταξίδι πίσω στον χρόνο φτάνει μέχρι τον 11ο αιώνα, την εποχή που ιδρύθηκε ο οικισμός της Αλσατίας. Με αυθεντικά οικοδομήματα και αξιόλογα μνημεία που αναφέρονται σε όλες τις περιόδους της ιστορίας του, το Dambach-la-Ville είναι ένα οινοπαραγωγικό χωριό που μοιάζει να έχει ξεπηδήσει από τις σελίδες ενός εικονογραφημένου βιβλίου.
Haut Koenigsbourg. Δεν πρόκειται για ένα ακόμα χωριό πάνω στον «Δρόμο του Κρασιού», αλλά για το πιο φημισμένο κάστρο της διαδρομής. Το «Ψηλό Κάστρο του Βασιλιά», όπως ερμηνεύεται το κάστρο Haut Koenigsbourg, αποτέλεσε αντικείμενο διαμάχης από την εποχή του Μεσαίωνα, λόγω της στρατηγικής του θέσης – είναι κτισμένο σε μια βουνοκορφή για να εποπτεύει την πεδιάδα με τους αμπελώνες. Ανοικτό πλέον στο κοινό, η επίσκεψη στο αναπαλαιωμένο Haut Koenigsbourg θα σας ταξιδέψει στα χρόνια του ύστερου Μεσαίωνα.
Ribauvillé. Περικυκλωμένη από τους αμπελώνες τριών σημαντικών οινοπαραγωγικών περιοχών, και με τρία ερειπωμένα κάστρα των Λόρδων του Ribeaupierre να την βιγλίζουν, η κωμόπολη Ribauvillé είναι το πιο οργανωμένο τουριστικό κέντρο πάνω στον «Δρόμο του Κρασιού» της Αλσατίας.
Περπατώντας στο εκτενές πεζοδρομημένο κέντρο της γραφικής Ribauvillé, έχετε την αίσθηση πως βρίσκεστε σ’ ένα αλσατικό χωριό του 17ου αιώνα. Προς αυτήν την κατεύθυνση συμβάλουν οι πολύχρωμες αυθεντικές κατοικίες του 16ου-17ου αιώνα, οι δυο –μπαρόκ ρυθμού– εκκλησίες της κωμόπολης (Eglise Saint Grégoire, Eglise Notre Dame de Dusenbach Ribeauvillé), τα γραφικά σοκάκια και τα κουκλίστικα μικρομάγαζα του κεντρικού πεζόδρομου.
Η Ribauvillé θα καλύψει όλες τις ανάγκες σας, καθώς διαθέτει πλήθος εμπορικών καταστημάτων με τοπικά προϊόντα και αναμνηστικά, εξαιρετικά ξενοδοχεία και εστιατόρια, μικρά υπαίθρια café, ατμοσφαιρικά boutique-hotels, ενώ πολλοί αμπελουργοί προσφέρουν ξεναγήσεις στα κελάρια τους για μαθήματα γευσιγνωσίας.
Στα κυριότερα αξιοθέατα της Ribauvillé περιλαμβάνεται «Το Σπίτι των Αυλητών» (Pfifferhus), Το Δημαρχιακό Μέγαρο και ο «Πύργος των Σφαγέων» (Tour des Bouchers).
Πολλές είναι οι ετήσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις και γιορτές που διοργανώνονται στην Ribauvillé. Στις πιο ενδιαφέρουσες περιλαμβάνονται το πολιτιστικό φεστιβάλ “Kougelhopf” (διεξάγεται στις αρχές Μαΐου), η «Διεθνής Έκθεση Οίνου» (οργανώνεται κάθε τέλος Ιουλίου), το πανηγύρι “Fiddlers” (πραγματοποιείται την πρώτη Κυριακή του Σεπτεμβρίου) και το «Φεστιβάλ της Αρχαίας Μουσικής» (λαμβάνει χώρα κάθε Οκτώβριο).
Riquewihr. Μόλις 12 χλμ. από την πόλη Colmar, σας περιμένει το μικρό χωριό Riquewihr, το «Μαργαριτάρι του Δρόμου του Κρασιού», όπως το αποκαλούν χαϊδευτικά οι κάτοικοί του. Έχοντας διατηρήσει αρκετό από το μεσαιωνικό ύφος και χρώμα του, το Riquewihr είναι ένα χωριό, θαρρείς βγαλμένο απευθείας από ένα παραμύθι του 16ου αιώνα – καθοριστικό ρόλο έπαιξε φυσικά το γεγονός ότι το Riquewihr δεν υπέστη καταστροφές στην διάρκεια των τελευταίων πολέμων.
Ανέγγιχτοι πύργοι, αναγεννησιακά μέγαρα και σιντριβάνια, καλοδιατηρημένα τείχη με επιβλητικές πύλες εισόδου και πλακόστρωτα καλντερίμια αποτελούν τις απτές αποδείξεις της οικονομικής ευημερίας που γνώρισε κάποτε το Riquewihr, χάρη στην παραγωγή και το εμπόριο κρασιού. Το χωριό είναι περιτριγυρισμένο από αμπελώνες που χρονολογούνται από τον Μεσαίωνα, ενώ μια επίσκεψη στα κελάρια ντόπιων αμπελουργών είναι επιβεβλημένη.
Eguisheim. Με σημείο αναφοράς την ιδιαίτερη μεσαιωνική πολεοδομική του ταυτότητα –έχει κτιστεί σε κυκλικούς ομόκεντρους δρόμους γύρω από ένα κάστρο– η γενέτειρα του Πάπα Λέοντος Θ΄ είναι ένα περιτειχισμένο κρασοχώρι με δεκάδες ξύλινα σπιτάκια και ανθισμένα περβάζια, που σίγουρα θα σας εξιτάρει. Δεν είναι τυχαίο που το καταπράσινο Eguisheim κέρδισε το 1985 το βραβείο «4-Floral» της Γαλλίας.
Η πρωτεύουσα των κρασιών της Αλσατίας
Στην είσοδο της Colmar μην ξαφνιαστείτε όταν αντικρίσετε ένα αντίγραφο του γνωστού Αγάλματος της Ελευθερίας της Νέας Υόρκης. Απλά, ο δημιουργός του έργου, ο γλύπτης Auguste Bartholdi, γεννήθηκε στην Colmar και οι συμπατριώτες του τοποθέτησαν στην είσοδο της πόλης ένα αντίγραφο του πιο διάσημου έργου του.
Με περίπου 65.000 κατοίκους, η Colmar (Κολμάρ) είναι η μεγαλύτερη πόλη της περιοχής και θεωρείται η πρωτεύουσα των κρασιών της Αλσατίας. Το ιστορικό της κέντρο, που το διασχίζει ο ποταμός Lauch, φαντάζει στα μάτια του επισκέπτη ως μια ζωντανή καρτ-ποστάλ με έντονα χρώματα, μοναδικές γεύσεις και ξεχωριστή ομορφιά.
Πόλος έλξης των χιλιάδων τουριστών αποτελεί εδώ η περιοχή «Μικρή Βενετία» με τα δεκάδες κανάλια, ο Καθεδρικός ναός Saint Martin, η συνοικία των Βυρσοδεψών, το μουσείο Musee Bartholdi, η ιχθυαγορά και φυσικά το Musee Unterlinden, το πιο γνωστό μουσείο της πόλης.
